1
Жыццё - без пачатку і канца.
Нас усіх падцікоўвае выпадак.
Над намі - змрок непазбежны
Іль яснасць Божага Асобы.
але ты, мастак, цвёрда веруй
У пачатку і канцы. Ты - ведай,
Дзе пільнуюць нас Пекла і Рай.
Табе дадзена бясстраснай мерай
вымераць ўсе, што бачыш ты.
Твой погляд - хай будзе цьвёрды і ясны.
Сатрыце выпадковыя рысы,
І ты ўбачыш: свет выдатны.
адгадваць, дзе святло, зразумееш, дзе цемра.
Няхай жа ўсё пройдзе павольна,
Што ў свеце свята, што ў ім грэшна,
Скрозь жар душы, скрозь холад розуму.
Так Зігфрыд кіруе меч над горным:
То ў чырвоны вугаль зверне,
То хутка ў ваду пагрузіць,
І зашыпіць, і стане чорным
Ўлюбёнцу даручаны клінок…
удар, - булат зіхаціць верны,
І карлік, жаласны, крывадушны,
Ў роспачы падае каля ног!
2
Хто меч скуе? - Ці не які ведаў страху.
А я - бездапаможны і слабы -
як усе, як вы, - толькі разумны раб,
Цяжкага стварэнне праху,
І свет - ён страшны мне:
Герой ужо не патыхае свабодна,
Яго рука - у руцэ народнай,
Стаіць над светам слуп агню,
І ў кожным сэрцы, ў думкі кожнай -
Свой самавольства і свой закон…
Над усёй Еўропы - цмок,
разявіўшы пашчу, пакутуе смагай…
Хто нанясе яму ўдар? –
Не ведаем: над нашым станам,
як даўней, спавіта далеч туманам,
І пахне гарам. Там - пажар.
3
Але песня - песьняй усё застанецца;
У натоўпе - усе хто-небудзь спявае.
Вось галаву яго ў місе
Цара паскакуху падае;
Там - ён на эшафоце чорным
Складае галаву сваю;
Тут - імем таўруюць ганебным
яго вершы… І я спяваю,
Але не за вамі - суд апошні,
Ня вам замкнуць мае вусны!
Хай царква цёмная пустая,
Хай правадыр спіць; Z на абед
Прайду роснай мяжу,
Ключ іржавы павярну ў засаўцы
У ALOM піратэхнічных зачынены
Сваю абедню Адслужыў.
4
ты, якая ўразіла зараніца,
Дабраславі на тутэйшы шлях!
Дазволь хоць малую старонку
З кнігі жыцця павярнуць.
Дай мне павольна і неманлівых
Распавесці прад Тварам Тваім
Аб томе, што мы ў сабе ТАіМ,
Аб томе, што ў тутэйшым свеце жыва,
Аб томе, як спее гнеў у сэрцах,
І з гневам - юнацтва і свабода,
Як у кожным дыхае дух народа,
Сыны адлюстраваны ў бацькоў:
Караценькі абрывак роду -
Два-тры звяны, - і ўжо бачныя
Запаветы цёмнай даўніны:
Саспела новая парода -
Вугаль ператвараецца ў алмаз.
ён, пад кіркай працавітай,
Паўстаўшы з нетраў нетаропка,
Паўстане - свету напаказ!
так бі, не знай адпачывання,
Хай жыла жыцця глыбокая:
Алмаз гарыць здалёку, –
дробу, мой гнеўны ямб, каменне!
1911
